کلیه‌ها
کلیه‌ها نقش اساسی در فیلترکردن و پاکسازی خون و همچنین حفظ شوری مناسب خون را دارند که به نوبه خود نه تنها برای عملکرد بهینه سلولی، بلکه برای بقا ضروری است. بدون عملکرد کلیه، یک فرد نمی‌تواند بیش از یک هفته زندگی کند.
کلیه‌ها دستاورد بزرگ مهندسی بیولوژیکی هستند. تقریباً غیرممکن است که کلیه‌ها همه مولکول‌هایی را که باید از بین بروند را شناسایی کنند، اما حذف همه آن مولکول‌ها و سپس بازیابی انتخابی آنچه بدن نیاز دارد نیز برای کلیه‌ها ساده است. کارکرد کلیه‌ها به طور خلاصه به اینگونه است که: با عبور خون از کلیه، مقدار زیادی آب همراه با مواد معدنی و سایر مواد شیمیایی حل شده در خون به بیرون نشت می‌کند، سپس این آب با اسمز، همراه با مواد مغذی و مواد معدنی کلیدی مانند پتاسیم، سدیم، فسفر و کلسیم بازپس‌گیری می‌شود. به این ترتیب، آنچه بدن به آن نیاز ندارد در نهایت از طریق ادرار دفع شده و به حفظ تعادل مواد معدنی خاص، حفظ شوری و PH خون کمک می‌نماید.
نارسایی کلیه یک مشکل ثانویه است
هر گونه اختلال در عملکرد کلیه‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است، اما مشکلات کلیوی به طور معمول رخ نمی‌دهد مگر اینکه مشکل دیگری رخ دهدکه به آن‌ها مشکلات ثانویه می‌گویند. دلایل اصلی مشکلات کلیوی، فشارخون بالا است که بر ساختارهای کوچک کلیه‌ها غلبه می‌کند و دیابت که، کلیه‌ها را با قرار دادن طولانی مدت در معرض محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته یا (AGE) ، تحت فشار قرار می دهد. AGE ها زمانی تشکیل می‌شوند که گلوکز اضافی در خون با پروتئین‌ها واکنش می‌دهد. AGE های حاصل توسط کلیه‌ها فیلتر می‌شوند، اما قرار گرفتن طولانی مدت کلیه‌ها در معرض AGE ها منجر به شکلی از اسکلروز یا سفت شدن بافت آن‌ها می‌گردد. بنابراین اولین قدم در حفظ سلامت کلیه، حفظ سلامت قلب و عروق، عدم ابتلا به دیابت و اجتناب از قرار گرفتن در معرض سمومی است که می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند.
سلول های بنیادی و عملکرد کلیه
وقتی عملکرد کلیه‌ها رو به کاهش است، دارو کمترین تأثیر را دارد. تنها راه این است که با کاهش فشار خون، کنترل گلوکز خون، و از بین بردن عوارض عملکرد ضعیف کلیه مانند، تجمع آب و تورم، بار فعالیت کلیه‌ها را کاهش دهید.
هنگامی که پتانسیل سلول‌های بنیادی بالغ در اوایل دهه 2000 آشکار شد، دانشمندان شروع به بررسی امکان استفاده از سلول‌های بنیادی برای بهبود عملکرد کلیه نمودند. مانند قلب، مغز و پانکراس، کلیه‌ها به طور سنتی توانایی ترمیم یا بازسازی را ندارند. اما دانشمندان به سرعت دریافتند که مانند مغز و قلب، سلول‌های بنیادی توانایی جابجا شدن به سمت به کلیه‌ها و تبدیل شدن به سلول‌های عملکردی کلیه را دارا هستند.
تحریک سلول‌های بنیادی درون‌زا (ESCM) می‌تواند از عملکرد کلیه پشتیبانی کند
دانشمندان با درک این موضوع که سلول‌های بنیادی می‌توانند به سلول‌های کلیه تبدیل شوند و این پدیده به طور طبیعی در بدن اتفاق می‌افتد، شروع به مطالعه کردند که آیا افزایش آزادسازی سلول‌های بنیادی مغز استخوان خود می‌تواند به بهبود عملکرد کلیه کمک کند یا خیر.
در واقع در چندین مطالعه به ثبت رسیده است که، تحریک آزادسازی سلول‌های بنیادی از مغز استخوان می‌تواند به بهبود عملکرد کلیه کمک کند، اگرچه مکانیسم واقعی هنوز به طور کامل شناخته نشده است. با این حال واضح است که بسیاری از سلول‌های بنیادی در واقع به سلول‌های کلیه تبدیل می‌شوند. به نظر می‌رسد که بخش قابل توجهی از فرآیند ترمیم از طریق ترشح فاکتورهای رشد توسط سلول‌های بنیادی صورت می‌گیرد که به نوبه خود توانایی ذاتی کلیه را برای ترمیم تحریک می‌کند. به عبارت دیگر می‌توان گفت که: کلیه‌ها توانایی بازسازی را دارند، اما به دلایلی این ظرفیت خاموش می‌ماند. با جابجا شدن به سمت (مهاجرت) سلول‌های بنیادی به کلیه‌ها، ترکیباتی ترشح می‌کنند که باعث تحریک توانایی کلیه‌ها، برای بازسازی و ترمیم می‌گردند.
نتیجه
در حالی که کلیه عضوی است که بازسازی آن دشوار است، اما استفاده از پتانسیل سلول‌های بنیادی بالغ، برای افراد مبتلا به مشکلات کلیوی نوید بزرگی را در بر دارد. در واقع، آزادسازی ساده سلول‌های بنیادی خود بدن با استفاده از یک تقویت‌کننده سلول‌های بنیادی طبیعی می‌تواند به بهبود عملکرد کلیه کمک شایانی نماید.
Sources:
- Advanced glycation end products and the kidney.
Bohlender JM, Franke S, Stein G, Wolf G.
Am J Physiol Renal Physiol. 2005 Oct;289(4):F645-59. - Bone marrow contributes to renal parenchymal turnover and regeneration.
Poulsom R, Forbes SJ, Hodivala-Dilke K, Ryan E, Wyles S, Navaratnarasah S, Jeffery R, Hunt T, Alison M, Cook T, Pusey C, Wright NA.
J Pathol. 2001 Sep;195(2):229-35. - Bone marrow stem cells contribute to healing of the kidney.
Poulsom R, Alison MR, Cook T, Jeffery R, Ryan E, Forbes SJ, Hunt T, Wyles S, Wright NA.
J Am Soc Nephrol. 2003 Jun;14 Suppl 1:S48-54. - Stem Cell Mobilizers: Novel Therapeutics for Acute Kidney Injury.
Xu Y, Zeng S, Zhang Q, Zhang Z, Hu X.
Curr Protein Pept Sci. 2017;18(12):1195-1199. - Contribution of stem cells to kidney repair.
Bussolati B, Hauser PV, Carvalhosa R, Camussi G.
Curr Stem Cell Res Ther. 2009 Jan;4(1):2-8. - Hematopoietic stem cell mobilization therapy accelerates recovery of renal function independent of stem cell contribution.
Stokman G, Leemans JC, Claessen N, Weening JJ, Florquin S.
J Am Soc Nephrol. 2005 Jun;16(6):1684-92. - The Therapeutic Potential of Stimulating Endogenous Stem Cell Mobilization. In: Tissue Regeneration – From Basic Biology to Clinical Application. Drapeau C, Eufemio G, Mazzoni P, Roth GD and Strandberg, S. InTech Open, 2012.